Gurcistan
Eski Sovyet ulkelerinden olan Gurcistan, halen Rusya’nin oyun alani olmaya devam ediyor. 90’li yillarda AB/D Rusya’nin eski uydu ulkelerine karismasina ses cikarmiyordu, fakat isler degismeye basladi. Oncelikle Rusya eski uydularini Ingiltere Commonwealth usulu biraraya getirip bir etki rejimi kurup ama ayni zamanda onlarin istikrarli olmasini saglayacagi yerde, kendi imparatorlugunu yiktigi gibi, bu ulkeleri de sanki ayni yikima sureklemek ister gibi davraniyor. Eski aliskanliklar kolay olmuyor, Ruslar hala bolgede en iyi bildikleri oyunu oynamaya devam ediyorlar: Divide et Imperium [1].
Gurcistan’da simdiye kadar neler yaptilar? Rusya, oncelikle Gurcistan’in kuzeyindeki Abkhazya’da ayrilikci bir teror orgutune para ve silah yardimi yapiyor. Ayrica, Guney Ostenya’da Rus asilli Gurcistan vatandaslarina Rus pasaportu dagittilar. Rusya’nin her zaman kullandigi bir taktik, bir ulkede karisiklik yaratip sonra “cocuklarin kavgasini ayirmaya gelen buyuk abi gibi” ortaya cikip bahane ile askeri mudahele yapmaktir. Pasaport dagitiklarini “koruma” bahanesi de cabasi.
Fakat artik bolgede AB’nin onemli cikarlari var. Baku-Ceyhan petrol hatti Gurcistan’dan geciyor, ve bu hem dunya hem Avrupa icin onemli bir enerji kanali. Dunya petrollerinin yaklasik %1.5’‘i son halkasinda bizim bulundugumuz bu kanaldan transfer edilmekte. Bu hat ozellikle Rusya’dan gecirilmedi, bolgedeki enerji aktarim kontrolunun tek bir ulkede (ve ozellikle Rusya’da) kalmasi istenmedi. Hattin cikabilecegi kapasitesi gunde 10 milyon varil, o zaman dunya ihtiyacinin %10 civari bu hattan geciyor olacak.
Son Gurcistan olaylarinda AB ile Turkiye’nin cikarlari ortusuyor. Bu baglamda diplomatik kulak cekmeler, uyarilar, vs. gibi konularda Turkiye’nin geri plana cekilmesinde mahsur yoktur, boylece Rusya ile iliskiler de bozulmamis olur.. Insallah her sey duzelir tabii; Gurcistan’in iyiligi AB ve Bati ile daha iyi iliskilerde bulunmasinda geciyor. Ama Saakasvili’nin yonettigi ulkeye su an tam demokrasi denemez. Kendine karsi cikan STK’leri ve televizyon kanallarini kapatmakla biliniyor. Ulkede halen kacakcilik, mafya kol geziyor. Yapacak cok isleri var.
[1] “Bol ve yonet” sozunun Latincesi. Romalilara atfedilen bir sozdur.
[2] Khanna, P., The Second World