Kredi Kart Sirketleri

ABD’de eger birisi kredi kart borcunu odemezse ne olur? KK borcu ‘guvenlenmemis borc’ kategorisindedir; yani bu tur borclarin gayrimenkula, arabaniza, vs. baglantisi yoktur. Eger biri KK borcu odemezse KK sirketi gelip arabanizi alamaz. Prosedure gore borc var ise bu borc bir ‘tahsilat sirketine’ transfer edilir (bu noktada akla eli sopali iri kiyim adamlar gelebilir), fakat bilindigi uzere bu kisiler telefonda ‘rahatsiz / usteleme (harrass)’ etmek haricinde bir sey yapamazlar; yani biri KK borcunu odemezse, odemek istemezse, bunu yapabilir.

Burada risk KK sirketinin kucagindadir… Baska nerede olacakti ki? Bir kisiye gereginden fazla kredi acmislarsa o kisi bu krediyi kullanip odeyemediginde KK sirketi hata yapmis demektir. O adama o krediyi vermeyeceklerdi. Tabii su sorulabilir; bunun nasil bilsinler?

Iste bu bilme ‘ihtiyaci’, piyasanin o yone ‘ittirmesi’, KK sirketleri bunyesinde bir suru inovasyonu yaratmalari icin onlari tesvik etmistir. Mesela su anda KK sirketlerinin elinde oyle analitik, tahmin edici (predictive) algoritmalar, programlar vardir ki, bir soylentiye gore alim satim kayitlarina bakarak KK sirketi birinin bosanip bosanmayacagini yuzde 95 uzerinde bir dogruluk ile iki sene onceden tahmin edebilmektedir.

Bunu niye tahmin etmeye ugrasiyorlar? Cunku bosanma finansal durumda bir bozukluk ortaya cikartabilir ve onlara donecek odemeleri aksatabilir (mesela). Bu onlar acisindan bilinmesi iyi olacak bir gelismedir. Bu tur analitik alanlarda at kosturan biri olarak bunu kesinlikle mumkun oldugunu da burada belirteyim.