Kodlarda Degisim
Clotaire Rapaille sistemine gore 3 seviyeli beyine sahibiz ve bu seviyelerin etkisi yukaridan asagi (en eskiden, en yeniye) dogru onem kazaniyor. 1. seviye surungen beyin, 3. seviye analitik beyinden daha etkili. Catisma oldugunda, onun dedigi oluyor.
Peki her seviyedeki algilama, program yapisi nasil degisiyor?
Degisim hizi, etkinin tam tersi; asagidan yukari dogru hizlaniyor. En ustteki analitik beyin, en hizli degisebileni. Ihtiyaca gore, sartlara gore aninda uyum gosterme kabiliyetine sahip. Ortadaki duygusal zeka, yani kultur kodlari degismesi “mumkun olan”, ama bu degisimi “cok agir” yapabilen seviye. An alttaki surungen zihindeki yapilar ise, hic degismiyor. Bu yapilar hayatta kalma, ureme ile alakali oldugu icin, onlar cok buyuk bir evrimsel degisim (bilahere cevre sartlarindan kaynaklanan durumlar) ya da genetik muhendislik haricinde degismeyecekler.
Kultur kodlarinin degisimi onyillar, yuzyillar ile olculmekte.
Bazi kultur kodlarinin cikis noktasi da aslinda “hayatta kalma” ihtiyaci; ise yaramis hayatta kalma stratejilerinin kultur olarak kodlanmis olmasi. Fakat buyuk degisimler yasadigimiz bu cagda, kultur kodlari ile “gerekli olanin” catismasi yasanabilir. Agir degisen caglarda bu catisma hissedilmiyordu. Fakat hizli degisim gereken cagimizda, bazi kultur kodlarinin buna dierenmesi gozlenebilecektir. Cunku her kod “dogru” degildir, neyse o’dur, oradadir, bunun bazi sonuclari vardir, bunun bilinmesi gerekir, ve catisma alanlari iyi gozlenmelidir.
Ornek verelim; Ingilizlerin kendine atadigi kod KAST, profosyonellesen bir isgucunde, toplum yapisinda “geri” ve “yanlis” bir kod olacaktir. Bu kod eninde sonunda degisecektir. Amerika’nin ickiye verdigi kod SILAH garip bir kod’dur. Sacmadir. Degisebilir. Fransizlar zaten toptan ayvayi yemis, onlara deginmeye gerek yok. Degisecekler.
Turkiye’deki bilgiye atanmis kod RUTBE bazi acilardan iyidir (egitimi kamcilamasi sayesinde) ama bazi acilardan sacmadir (‘daha fazlasi’ birisini ‘daha onemli’ yapiyor goruntusu). Sevgiye atanmis kod ACI acaiptir, degisebilir. Kendimize atadigimiz kod MISAFIRPERVERLIK iyidir, herhalde kalmaya devam edecektir. Gibi.