Ilk Wikileaks Devrimi?

Foreign Policy yazisindan

Tunuslular gectigimiz haftalarda protesto icin sokaklara ciktiklarinda bu eylemleri icin zaten ellerinde yeterince sebep vardi: yiyecek fiyatlari artiyordu, yolsuzluk almis yurumustu, ve derin bir issizlik problemi mevcuttu. Fakat bunlara ek olarak Tunus, Wikileaks’in bardagi tasiran son damla olarak gorev yaptigi bir yer olarak gorulebilir. Bu protestolar, Wikileaks’in kendisine erisim dahil olmak uzere, ulkedeki fikir ozgurlugu yokluguna karsi sert bir protestoydu.

Wikileaks’teki ABD sizintilarindan ortaya cikan Tunus portresi tabii ki pek ic acici degildi. Ulkeyi yoneten aile, sizintilarda bir mafya tanimlamasi olan “Aile” kelimesiyle isimlendiriliyordu, ve bu mafya bozuntularinin ellerini ekonominin her tarafina soktuklari soyleniyordu. Bir 2009 sizintisi durumu “Baskan Ben Ali iyice yaslanmis, rejimi felc halde, ve kendisinden sonra kimin basa gececegi belli degil” sozleriyle tarif etmisti. Sizinti Ben Ali’nin kleptokrasi olarak nitelenebilecek yonetiminin yardim edilemez halini soyle detaylandirilmisti: “Ortada dolasan yolsuzluk laflari, yukselen enflasyon, ve asagi indirilemeyen issizlik, Tunus hukumetine karsi rahatsizligi tetikledi ve buyuk bir ihtimalle guneybati Tunus’taki gecende olan protestolarin bas sebebiydi. Devletin en tepesindekilerin bizzat yolsuzluga en cok bulasanlar olmasi, ve bu kisilerin bir sure daha yonetimde kalacak gozukmeleri sebebiyle, sistemde su an hicbir kontrol mekanizmasi yok”.

Ustte anlatilanlarin hicbiri aslinda Tunuslular icin bir surpriz degildi. Fakat sizintilardaki bazi detaylar bardagi tasiran son damla etkisi yapmis olabilir, mesela baskanin esinin bir okulun yapimindan devasa bir kazanc elde ettigi bilgisi bunlardan biri. Ve, hukumetin beklentisinin tersine, Wikileaks’e erisimin engellenmesi, isleri duzeltmek yerine daha da kotulestirdi [..].

PayPal ve Amazon’un aci cekerek ogrendigi gibi Wikileaks destekcileri Internet’e erisimlerinin yasaklanmasina iyi gozle bakmiyorlar. Korsan network Anonymous hemen OpTunus adinda bir operasyon baslatti ve bir uyelerinin Financial Times’a aktardigi uzere bu operasyonu “Tunus hukumeti gidisatini degistirine kadar” surdurecegini soyledi.

Yakin zamandaki Moldova ve Iran “Twitter Devrimleri”‘nde oldugu gibi, Julian Assange sizintilari almadan cok cok oncesinde Tunus’taki gidisat iyi yonde degildi. Wikileaks sadece bir katalist oldu, hem bir ittiren kuvvet, hem de politik elestirinin araci olarak gorev yapti. Bir pozitif ifsaatci (whistle blower) sitesinden daha iyisi beklenemez herhalde.