Servis Ekonomileri

The Economist yazisi

Ülkelerin tipik gelişme çizgisi, az sayıda tarım ürünü yetiştirmek gibi az verimlilik içeren sektörlerden yüksek verimlilik içeren sektörlere geçiş çizgisinde seyreder. Yüksek verimli üretim de sanayidedir, ve burada da tek alanda çalışma (specialization) ve büyük ölçek ekonomisi devreye girebilir [.. Bu görüş devam ederek der ki] kıyasla servis ekonomisi üretken değildir, çünkü bir kuaför saç kesme servisini verirken bunu birebir yapmak zorundadır, restoranlarda yemek kişisel olarak masanıza getirilmek zorundadır, bu servis hizmetlerini büyük ölçeğe vurmak mümkün değildir.

Bu standart görüş World Bank’ten Ejaz Ghanı’nın editörlüğünü yaptığı bir kitapta şu anda alt üst edilmekte; Yazarlar teknoloji ve outsourcing sayesinde servis üretiminin önceki handikaplarından kurtulduğunu iddia ediyor. Ticaret, otelcilik, restoranlar gibi eski usul servisler hala geleneksel sınırlamalara tabiler, fakat yazılımcılık, telefon cevap hatları, iş süreçlerinin outsource edilmesi (sigorta tazminat talipleri, tıp kayıtlarının yazdırılması), gibi yeni tür servisler kalifiye, beceri sahibi çalışanlar gerektiriyor. Bu yeni servis iş kolları büyük ölçeğe vurulabiliyorlar, ve ihraç edilmeleri mümkün oluyor. Bir diğer deyişle aynen sanayi üretimini andırıyorlar. O zaman fakir ülkeler sanayileşme basamağını es geçerek, direk tarımdan servis ekonomisine zıplayabilirler [..]

İstatistiklere göre fakir ülkelerin tamamında 1980’den bu yana servis ürünleri, sanayiden daha fazla büyümeye katkı sağlamıştır.

–

[1] Ekleme yapmak gerekirse, sanayi üretiminin kendisi de aslında gitgide “servisimsi” bir şekle giriyor; daha fazla otomasyon mavi yakalıları azaltıyor, becerili insanları fazlalaşıyor, ve bu insanlar merkezi, konsantre şekillerde yönetilemez hale geliyorlar. Yani sosyal, siyasi güç dağılımı açısından bütün yollar aynı kapıya çıkıyor.